२०४५ साल बैशाख २८ गते दाङ , घोराही प्रकैया वडा न. १५ मा मेरो जन्म भएको थियोे । भाइ ,म आमा बुवा चारजनाको सुखी र खुसी परिवार थियौ । बाबाले बादी समुदायको पुर्खौली पेशा माछा मार्ने , माछाको जाल बनाउने काम गर्नु हुन्थ्यो । हाम्रो बादी समुदायको एउटा स्वच्छ , स्वतन्त्र माछा मार्ने , जाल बुन्ने , सुपा बनाउने, आफ्नो सिप बिकास गर्ने र जिबिकापार्जन गर्ने , मादल बनाउने , हाम्रो पेशा भनेको नै यहि हो । आमा भने घरायसी काम गर्नुहुन्थ्यो । मैले जान्दा सम्म पनि बालबालिकालाई स्कुल पठाउनु पर्छ भन्ने बाताबरण नै थिएन ।
त्यही माथी छोरी चेलिलाइ त झन् गारो थियोे । मेरो हजुरआमाले बादी समुदायका दिदिबहिनीहरुको बाध्यत्माक यौन ब्यबसायको बारेमा बताउनुहुन्थ्यो । आङ जिरिङ्ग हुन्थ्यो डर लाग्थ्यो ती कुरा सुन्दा पनि तर मेरो आमाहरुले भोग्नु परेन पुरै हटिसकेको थियोे । २०५६ सालबाट त पुरै हट्यो । घरमा आर्थिक अबस्था कमजोर र शिक्षाको जागरण हाम्रो समुदायमा आउन नसके पनि उ बेला पनि विभिन्न सघ , संस्थाहरुको नजर हाम्रो समुदाय माथी परिसकेको थियोे । मेरो बाल्यकाल मेरो बाल्यकाल घरमा बित्न पाएन घरमा बसेर पढने र बाताबरण पनि नभएको हुँदा जति हाम्रा समुदायका बालबालिकाहरु पढ्थे उनिहरुलाइ संस्थाले छात्रछात्राबाँस मै पढाउथे ।
महिले पनि यहि अबसर पाए । शिक्षाको लागि सामाजिक जागरण सेभ छात्राबास दाङमा १ देखि माध्यमिक तहसम्म छात्राबासमा बसेर पढे । म बसेर पढेको छात्राबासमा ३१ जना केटि र २० जना केटा रहेका थिए । १ देखि ५ सम्म बालमन्दिर स्कुल ,६ देखि ८ सम्म श्री सरस्वती नि.मा.बि र ९ देखि १२ सम्म पद्मोदय उच्च मा.बिमा पढे ।
होस्टलमा बस्दा पनि जातीय विभेद भोगे
होस्टेलमा बस्दा पनि यो सानोजात , बादी हुन् भनेर हामीले छोएको पानी नै खादैनथे । होस्टेलमा पानी हुदैनथ्यो कहिले हामी इनारमा पानी लिन जान्थेम त कहिले जरुवामा त्यहाँ गैरदलितले पानी भरिसके पछि मात्र हामीले पालो पाउथेम् । घरमा बसेर पढ्न एकदै जोखिम थियोे ।
बादी समुदाय माथी भएको बाध्यतात्मक यौन दुव्र्यवहार देहब्यपार होईन यो जबर्जस्त अपराध हो ।बलात्कार हो ।
यसलाइ यौन ब्यबसाय भन्न मिल्दैन । सानो छदा हामीले नबुझे पनि पछि अध्यन गर्दै जादा र समाजलाई बुझ्दा यो बादी समुदायको दिदिबहिनी माथी जबर्जस्ती गरिएको यौन अपराध हो । एउटा महिलालाई आफ्नो खाटमा सुतिरहेको अबस्थामा उसको इच्छा बिपरित जङ्गलमा लगेर उससित यौन सम्बन्ध राखिन्छ भने यसलाई देहब्यापार भन्ने कि यौन ब्यबसाय भन्नी कि अपराध भन्नी ?
देहव्यापार भनेको एउटा महिलाले आफ्नो इच्छाले एउटा सर्तको हिसाबले लिनि र दिनि गर्छन् खुसिले शरीर बेच्छ्न भने त्यसलाई भनिन्छ देहब्यापार । बादी महिलाहरु माथी थुपारिएको यौनविषय यो जबसम्म गरिएको हो । जसलाई भोग्न मन लाग्छ उसले उठाएर भोग्ने , जबर्जस्त गर्ने बिबसतालाई देहब्यापार र ब्यबसाय भन्न मिल्दैन र होईन पनि हाम्रा समुदायका दिदिबहिनीले देह ब्यापार भन्नी सब्द सुन्न नि चाहादैनन्।
S.LC. पछिको मेरो यात्रा slc सम्म त म होस्टेल मै बसे पछि फेरि गाउँ फर्किए १० बर्षको दौडानमा गाउँमा धेरै परिबर्तन भैसकेको थियोे । मैले पनि मेरो समुदायबाट कमैले मात्र पास गर्ने slc पास गरे पछि मेरो गाउँ बालबालिकालाई केही गर्नु पर्छ र दिदिबहिनीहरुलाइ सक्षम र सचेत गराउनु पर्छ भनी ECD सेन्टरमा ३ देखि ५ बर्ष सम्मका बालबालिकालाई सामुदायिक बालबिकाश केन्द्रमा ९ बर्ष सम्म पढाए।
२०७३ सालमा मेरो जिबनको अर्को दुर्घटना मोटरसाइकल दुर्घटनामा जिबनसाथी गुमाउनु पर्यो ।
२०६५ सालमा मागी बिवाहा भएको हो , दाङमै माइत घर नजिक थियोे एउटा छोरा चिनो मात्र भयो हाम्रो प्रेम र बिवाहाको जिबनमा नसोचेको घटना घट्यो ।मोटरसाइकल दुर्घटनामा मैले २०७३ आफ्नो जिबनसाथी गुमाउनु पर्यो ।
जिबनमा आफ्नो जिबनसाथी गुमाउनुको पीडा सगै आफ्नो छोराको भबिस्य र जिम्मेवारी बोकि अहिले निरन्तर सामाजिक कार्यमा जुटिरहेकी छु । सामाजिक काम भ्याइनभ्याई रन्जितालाइ दलित महिला एकता केन्द्र बुद एजुकेटरको रूपमा काम गर्दै छु ।साथै सामाजिक परिचालिका भएर महिला हिंसाका घटनाहरु दर्ता गर्ने र महिलाहरुलाइ सचेतता अभियान मै छु । अहिले कमिट नेपालको नगरस्तरिय सामाजिक रुपान्तरण अभियानको नगर अध्यक्ष । दुर्गा भवानी टोल बिकास संस्थाको- अध्यक्ष । को रूपमा काम गर्दै छु ।